Update Levensboerderij Wilp (6)- Terug naar onze kerndoelstelling: het verbouwen van bewaargroenten

De afgelopen maanden kwamen in onze groep sterk uiteenlopende visies, behoeften en intenties tot uiting. Dat leidde tot een bezinning op onze kerndoelstelling. De conclusie is dat we ons volgend jaar weer volop concentreren op bewaargroenten voor de winter.

Levensboerderij Wilp

Op de ledenvergadering van 21 januari besloten we dat we dit jaar met een zomer- en een wintertuin gingen werken, waarbij de wintertuin de permacultuur-methode volgt en de zomertuin de meer traditionele wijze van tuinbouw.
We zijn dit gaan doen omdat er – vooral bij de nieuwe leden, die zich in de loop van het afgelopen jaar bij ons aansloten – sterke behoefte bleek te bestaan aan typische zomergroenten (sla, broccoli, sperziebonen, enzovoort).

Om het niet al te ingewikkeld te maken stelden we een lijst van tien zomergewassen op. Ook vormden we een kerngroep voor de planning en coördinatie van beide tuinen.

In de loop van het voorjaar bleek dat beide teeltmethoden met elkaar in de clinch raakten. De zomertuin vroeg steeds heel veel aandacht (‘intensive care’), terwijl het ons daarvoor aan de benodigde menskracht ontbrak. Dit trok capaciteit weg van de wintertuin, waardoor er daar ook problemen ontstonden.

CSA en CA

Zo kwamen we er achter dat een intensieve tuinbouwtuin (met typische zomergroenten) om een deskundige vraagt die een groot deel van de week op de tuin is en die een flinke groep vrijwilligers aanstuurt die met deze professional meewerken. In de literatuur over gemeenschappelijk tuinieren wordt dit model CSA genoemd. Community Supported Agriculture. Oftewel de gemeenschap ondersteunt een professional (boer).

Het model waarmee we de permacultuurtuin in 2022 zijn gestart is een ander, noem het maar CA. Er is hier geen leidende professional. De groep werkt als groep met en voor elkaar. Community Agriculture dus. Landbouw met de gemeenschap.

Nog veel meer keuzes

Toen we de verschillen in behoeften en benaderingen in kaart brachten, bleek dat er nog veel meer tegenstellingen en accentverschillen zijn.
Om de (op dit moment) belangrijksten daarvan te benoemen:

permacultuur <—->  klassieke tuinbouw
productietuin <—->  hobbytuin
zelfvoorzienend <—-> aanvullend (‘leuk voor erbij’)
samenwerken met de natuur <—-> de natuur je wil opleggen
verliezen incalculeren  <—-> verliezen minimaliseren
geen dieren doden <—-> plagen bestrijden
planten kweken uit zelf geoogst zaad <—-> planten inkopen bij tuinders
geen machines op het land <—-> efficiency en mechanisatie
grond met rust laten <—-> spitten, ploegen, frezen
weinig of niet bewateren <—-> regelmatig bewateren en sproeien
mulchen, bodem bedekt houden <—-> van elders voedingstoffen aanvoeren
de natuur heeft de leiding <—> een professional heeft de leiding
werken in teamverband <—-> inzet van vrijwilligers
inzet naar vermogen <—-> inzet volgens vastgestelde normen
groenten <—-> geneeskrachtige kruiden en bloemen
ordelijkheid <—-> ruige natuur
strakke vastgelegde structuur <—-> flexibiliteit en organische ontwikkeling
inkopen <—-> zelf produceren
productie maken <—-> ontspannen

Core business

De gesprekken en discussies over al deze – en aanverwante – verschillen en keuzes leidden ertoe dat we onze kerndoelstelling herbevestigden: het gezamenlijk verbouwen van bewaargroenten. Daarover zijn we het roerend eens.

Vervolgens verschoof de discussie naar de vraag of er daarnaast ruimte is voor nog een klein stuk typische zomergroenten. Daarover zijn de meningen verdeeld. Hoe deze verhouding volgend jaar precies wordt, bespreken we de komende drie maanden en in september bij de volgende Algemene Ledenvergadering nemen we er een beslissing over.

Gevraagde inzet

Door de druk die er van de CSA-zomertuin uitging, ontstond er ook druk naar de leden. Zo vroegen we van iedereen een inzet van minimaal een dagdeel per week Dit leidde er toe dat enkele leden met drukke levens afhaakten.

Als we nu teruggaan naar ‘inzet naar vermogen’ dan houdt dat in dat die inzet kan wisselen met de wisseling van levensomstandigheden. Bijvoorbeeld: wie langdurig ziek wordt blijft net als de anderen delen in de oogst.
Omgekeerd leidt dit ook tot de gedachte dat van gepensioneerden in de regel iets meer verwacht mag worden (uiteraard ook afhankelijk van hun levensomstandigheden). Hun vermogen zal meestal wat groter zijn dan dat van mensen met drukke banen, bedrijven en gezinnen.

Werkoverleg

We zijn met de kerngroep begonnen in de zomer van vorig jaar, omdat de complexiteit (planning, inkoop) groter werd door de start met een grote zomertuin. Als we dit nu loslaten valt de grond voor een kerngroep weg.
Ons idee is dat we nu verdergaan met werkoverleg op de tuin en mogelijk met twee subgroepen (perma en klassieke tuinbouw). Gemeenschappelijke noemer is: bewaargroenten.

Continuïteit

De eigenaresse van het terrein heeft inmiddels groen licht gegeven voor het volgende seizoen. Dat stemt dankbaar en schept rust en vertrouwen in de toekomst.
Tegelijkertijd gaan we door met het zoeken naar een geschikte co-locatie dichtbij de dorpskern van Twello. Mogelijk kunnen er op den duur verschillende typen tuinen ontstaan rondom en in dit dorp.

Diversiteit

Er is nu nog teveel ‘monocultuur’ in de tuin. Komend jaar willen we meer met combinatieteelt doen, kleinere groepjes planten, meer afwisseling en levendigheid, kleine plekjes met water voor dieren. Misschien een kleine vijver. We verwachten dat dit niet alleen een (nog) prettiger klimaat op de tuin zal opleveren, maar ook de problemen met slakken en andere mee-eters zal verkleinen.

Teamwork en verbreding

Door meer in teamverband samen te werken aan en op de tuin zal er ook regelmatig aandacht zijn voor andere thema’s die op dat moment bij ons spelen. Zo kunnen we elkaar materieel en emotioneel bijstaan. Hieruit kunnen weer nieuwe initiatieven ontstaan. Zo ontwikkelen we ons op een organische manier tot ‘micro samenleving’.

Stand van de gewassen

Sla was de eerste oogst. Prachtige volle kroppen.
Van de 150 ingekochte plantjes hebben 60 of 70 een invasie van kleine slakken overleefd. We hebben deze mee-eters niet gedood, maar weggeplukt en elders weer losgelaten. Naar schatting ging het in totaal om zeker een paar duizend (!) exemplaren.
Heel veel werk dus.

Verder staan er in het ‘zomerdeel’ spitskool, broccoli, uien, bieten en prei. Deze laatste drie gewassen staan er heel mooi bij. De kolen daarentegen hebben last gehad van de droogte en van rupsen. Hoe de oogst hier zal uitpakken is onduidelijk.

Op 300 m2 staan aardappels. Begin mei was er een venijnige vorstaanval, waardoor er op dat deel van het veld waar de noordoostenwind pal over trok flinke vorstschade optrad. Deze planten hebben daardoor een groei-achterstand opgelopen.
Conclusie: volgend jaar iets later beginnen met het poten (vanaf tweede helft april).

Het grootste probleem bij de aardappels was echter dat er op veel plaatsen ‘concurrerend’ gras door het hooidek groeide (zie de vorige update). We hebben dit gras twee keer weggeknipt en aan het hooidek toegevoegd. Het ziet er naar uit dat nog een derde keer nodig is. Dit is veel werk. Daar waar het hooidek het dikst is doet dit probleem zich nauwelijks voor.
Conclusie: het dek moet dikker. Minimaal 35 centimeter als je het zachtjes met de vlakke hand aandrukt (dit was 30 centimeter).

Wat tot nu toe heel goed gaat – en een revanche op vorig jaar inhoudt – zijn de pompoenen. We hebben er nu 49 geplant en tegen slakken beschermd met (in eerste instantie) wol en (in tweede instantie) schelpengrit.
Ook zijn er regelmatig slakken ‘uitgewezen’, maar lang niet zoveel (en zo groot) als vorig jaar.
Bijzonderheid: we hebben de planten eerst in emmers opgekweekt totdat ze kracht en levenslust uitstraalden. Daarna zijn ze geplant in de vorm van een Lemniscaat (liggende acht) met steeds 1 meter tussenruimte. Dit heeft een merkbaar positief effect op de atmosfeer op het veld.

Proefnemingen

Een proef met het poten van prei in de hooilaag is gedeeltelijk geslaagd. Er is geen water gegeven en ondanks de droogte is een kwart van de jonge planten aangeslagen. De moeilijkheid is alleen dat ze moeilijk herkenbaar zijn, omdat er nog teveel gras door het hooi opkomt. Ook hier geldt dat de hooilaag dikker moet zijn.

Een proef met pootuien in de hooilaag loopt nog. Mogelijk moeten die eerst enigszins worden ‘voorgekweekt’, zoals de pompoenen.
Een proef met karton direct op het gras met daarop een laag aarde is geslaagd. De preiplanten die in gaten in het karton zijn geplant doen het goed.

Een proef met zaaien van bieten in smalle ontgraste stroken (circa 8 centimeter breed) direct in het grasland, is mislukt. De jonge plantjes hebben hier teveel concurrentie van het sterke buurgras. Mogelijk gaat dit beter met voorgekweekte plantjes, die al wat sterker zijn.

Tot zover.
Er komt weer een nieuwe update na de ledenvergadering in september.
Hieronder nog een serie foto’s en wat links.

Wol rond de pompoenen hield de slakken enigszins tegen

Broccoli planten

Gras knippen in aardappelveld

De eerste bietjes

Aardappels poten

Prei planten

Schelpengrit om de pompoenen tegen slakken

Plateau met wol in verschillende kleuren.

Wol en grit

Aanvoer van nieuw gedoneerd hooi

Aardappelveld

Sla en (heel veel) slakken

Bed klaarmaken

Vorstschade aan aardappelplant

Gras maaien met de bosmaaier

Gerelateerd

Update levensboerderij Wilp (5): een mix van mooie en moeilijke momenten

Update levensboerderij Wilp (4): volgend jaar een zomer- en een wintertuin

Update levensboerderij Wilp (3): een half jaar onderweg en we leren iedere dag wel iets

Update levensboerderij Wilp (2): enthousiasme, maar ook onzekerheid over volgend jaar

Update levensboerderij Wilp: een vliegende start dankzij hooibalen

Hoe start je met een levensboerderij?

De economische macht terugpakken met levensboerderijen

Niels Lunsing in gesprek met drie initiatiefnemers van Levensboerderij Wilp

 

Wil je een seintje per e-mail ontvangen bij iedere nieuwe posting op TransitieWeb?
Klik dan hier.

Wil je jouw reactie plaatsen bij dit artikel?

Ga dan met je cursor helemaal naar de bodem van deze pagina. Daar vind je een invulscherm. Je kunt daar je reactie intypen of inplakken. Het kan soms geruime tijd duren voordat je reactie zichtbaar is. Dit komt, omdat er eerst moderatie plaatsvindt.

Als je reageert kun je aangeven dat je een seintje wilt bij nieuwe reacties en/of bij nieuwe berichten.

Wil je dit artikel delen met anderen?
Maak dan bij voorkeur gebruik van e-mail. Zo is de kans een stuk kleiner dat je bericht gecensureerd wordt.

 

Dit vind je misschien ook leuk...

8 reacties

  1. Margie schreef:

    Geen spa in de grond; het land niet op de schop!
    koers2030.nl/

    Kippen in de winter; geef ze de ruimte… lekker laten scharrelen (los laten) op het land of in een ’tractor’ die je af en toe verplaatst. Ze werken vreugdevol door de aarde én ze zorgen voor veel minder slakken overlast als de lente weer komt.

    Niet tegen maar vóór de natuur; regenarative farming.
    Meer leven in de brouwerij; voor klein en groot.🤠

  2. Margie schreef:

    Beste Fred,

    Houd ons voedsel gentech vrij! Kom in actie!

    De Europese Commissie heeft op woensdag 5 juli 2023 het wetsvoorstel gepresenteerd om de teelt en verkoop van genetisch gemanipuleerd voedsel Europawijd toe te staan – zonder risicobeoordeling en in veel gevallen zonder vermelding op het voedseletiket. Kortom, het proces is in gang gezet om ook gentechnieken als CRISPR-Cas toe te laten in ons voedselsysteem zonder dat je het door hebt. Het voorstel moet nog worden aangenomen, aanpassingen zijn nog mogelijk, dus is het nu tijd om in actie te komen!

    biowinkelvereniging.nl/campa…-Cas-2023/

    In het artikel staat onderaan hoe en met wie de journalist contact op kan nemen. Sla je slag journalist!! Zodat ook onze kleinkinderen van het wonder der vier jaargetijden in zelfgekweekte natuurlijk biologische groenten en fruit mogen genieten 🤠

    Natuurlijke groetjes

    💃

  3. Margie schreef:

    Oogstdelen…op diverse locaties in het land.
    Hierbij LandinZicht
    csa-landinzicht.nl/
    Wat bij hun 123 is, is bij ons een ABC-tje 🤠💃

  4. Margie schreef:

    Happy Growing 🤠
    Ancient ‘secret’ electro-magnetic puur energie!
    Bij de tomaten, paprika’s en chili toegepast.
    Zondag de hele dag heerlijk bezig geweest met wecken, inmaken en bewaren.
    🤠
    ironcabin.co/electroculture/

    Enne…@Frans, permacultuur ~ food forest farming zorgt voor overvloed. Check Geoff Lawton

    www.transitieweb.nl/perma…er-lining/

    Natuurlijke groet

  5. Team Friesland schreef:

    Wij zijn in de regio ook al druk bezig met eigen voedsel kweken. Eigenlijk zou iedereen het moeten doen zodat we (vooral Friesland) zsm voedselonafhankelijk worden. Want anders hebben we straks een groot probleem.

  6. Frans Wolbert schreef:

    Hallo,
    Wij zijn een stukje van 100 vierk meter moestuin gaan bewerken op een complexje van 700 m2. Wat een geluk! (Op de Heufse Hof).
    De grond bestaat uit opgebrachte klei dat sterk verschilt in samenstelling, zanderig of meer kleiachtig. (Voorsterklei).
    We hadden zo’ n. 8 jaar op echt zanderige grond geboerd in Zutphen. De klei is echt een ander verhaal!! In de Hoven, overkant vd IJssel.
    Ons stukje was 2 jaren niet bemoestuind!
    Een wildernis van kweek en haagwinde en zeer harde bovenlaag.
    Ik zei met enige teleurstelling; ” de prei moeten we dan maar in de grond gaan heien”.
    Geen bats kreeg ik in de grond!
    Hier en daar wat info over kleigrond ingewonnen.
    Het 1e credo was, niet spitten!
    De buurtuintjes werden gefreest, zo’n 12 cm maximaal. Dieper kon de frees niet aan.
    Ik zag het zware werk al aankomen, spitten!
    Jawel, eigenwijs als ik ben, van geboorte boerenzoon in Twente op zandgrond, die mooie zwarte aarde!
    De bovenste 5 cm afgestoken met vlijmscherpe schop. Dat apart gelegd.
    Toen een spit diep eruit gestoken en dat ook apart gelegd.
    Het 2e spit heb ik echt flink opgestoken dus losgemaakt. Daarop heb ik de zode gelegd.
    Toen kalk toegediend , flink vlas en hennepstrooisel daar weer op.
    Daarna het opzij gelegde 1e spit terug gelegd.
    Alle kleigrond heb ik moeten fijnsteken!
    Blokjes van 4 bij 4 cm.
    Ook de zode die ik onderin had gelegd.
    In totaal was de losgewerkte grond op 35 a 40 cm diep los. De oppervlakte ligt nu 12 cm hoger!
    Bovenop heb ik nog een laag hennep en vlassstrooisel gedaan en weer kalk toegevoegd. (Ontzuren) .
    En als laatse biodynamisch behandelde stalmest .
    Het bovenste deel, Zo’ n 17 cm kon ik met de grondfrees alles doorwerken!
    De kale akker lag klaar voor plant en zaaigoed.
    In het begin van het voorjaar regende het nogal eens, dan konden we niets anders doen dan rondglibberen op de klei .
    Maar het regenwater bleef niet in plassen op de grond staan maar trok weg in de losgemaakte grond.
    We hebben zaaigoed in geultjes van biologische tuinaarde gezaaid. Zoals zomer en winterwortel. Het kwam goed op. De zomerwortel heeft het afgelegd. De winterpeen groeit blij door. Net gisteren uitgedund.
    Omdat ik de grond te brokkelig vind, brokjes die als steen zo hard worden, (klaar om tot steen gebakken geworden in een oven zei gekscherend),
    heb ik een proefbak aangelegd van 1 vierkante meter met 15 liter scherp zand gemengd door de klei, als dit een goed effect heeft bij het losser worden vd grond dan gaat volgend jaar op de hele tuin 2 kuub scherp zand gemengd worden.
    Tot mijn verrassing zag ik dat na een maand de grond fijner van structuur is geworden, gewoon braakliggend met vier planken eromheen.
    We hebben er 9 broccolieplanten gezet.
    Die het heel goed doen tot nu toe. Erboven hangt een net van vliegengaas.
    Ik denk dat de af en toe koude noordoosten wind geen vat kon krijgen op de planten.
    Onze tuin ligt goed beschut door een hoge houtwal op oost noord en noordwest en west.!
    De aardbeiplantjes die we nieuw hebben gekocht hadden duidelijk moeilijkheden met de klonterige grond. Ze bleven klein. Gaven wel aardbeien maar nu pas komt de groei in blad echt op gang.
    Het pompoemveld is reusachtig! Een stuk van 6 bij 8 m naast onze tuin maar veel meer zanderig!
    Het moest ook eerst 30 cm om.
    Verder niet bemest. Voormalig composthoopplek. Maar die totaal verwilderd was met haagwinde, kweek, wilde framboos, brandnetel, zevenblad en gras.
    Ik ben echt verrast door de massieve groei van
    de verschillende soorten pompoenplanten .
    Het complexje van 700 m2 meter bevat ook een boomgaardje. Hiervan doen de gele pruimen het heel goed.
    De peren redelijk.
    De appels niet tot enkele appeltjes.
    De zeer hoge populieren en wilgen zijn waarschijnlijk debet daaraan.
    Ook de snoei van de fruitbomen was uitgesteld! Verder eronder verwilderd met hoog gras, boomspiegels gemaakt mest erop.
    Met een ervaren snoeidame hebben we gesnoeid in maart.
    Er ligt nog een enorme onbewerkte grasvlakte in de buurt dat vroeger allemaal volkstuin was!
    Schatting is dat het ruim een ha is.
    Binnenkort overleg met gemeente Zutphen.
    Het zou heel mooi zijn om het hele gebied weer tot voedseltuin te maken.
    Er is een goede sfeer op het complex.
    Vroeger was de Hoven een tuinbouwgebied.
    We hebben 4 bronbuizen om grondwater op te pompen. De droogteperiode vroeg wel om ‘overlevingsbewatering’.
    In de herfst en winter plaatsen we een tunnelkas. Zodat we al vroeg kunnen starten met voorzaai. Kortom ik ben enthousiast ondanks het kleien en klaaien dat de aarde vraagt.
    Dirk Verelst die ik goed ken van orgonite ingraaftochten is op de tuin geweest en heeft er een goed gevoel over.
    Dan is er 1 vraag. Kan permacultuur ook, bij benadering, genoeg voedsel leveren.?
    Ik ben toch voor om de bovenlaag iets te bewerken. Maar zeker ook om een dikke mulchlaag te creeren! Maar 1 e vereiste is de grond toegangkelijk maken.
    En het is een echt leerproces, wat willen de natuurwezens en wat willen wij van hen in samenwerking. Toekomstmuziek!
    Frans Wolbert.
    Zutphen.

    • Fred Teunissen schreef:

      Hallo Frans,
      Goed om over jouw ervaringen te lezen!
      Met onze groep zijn we aan het leren hoe we met hoofdzakelijk permacultuur/no dig een stevige wintervoorraad voor de leden kunnen verbouwen. Het is mijn overtuiging dat dit kan. ‘Genoeg’ is dan dat je ’s winters een basis aan voedsel hebt. Dat niveau hebben we nog (bij lange na) niet bereikt, maar we groeien er – al lerend – naar toe. Over een jaar of vier, vijf zullen we een heel eind zijn, zo lijkt me. Dit is ons tweede jaar.

  7. G. Domensino schreef:

    Koperen gereedschap helpt tegen slakken.

We stellen je reactie op prijs. Je kunt hem hieronder plaatsen. Probeer zo kort en bondig mogelijk te zijn. Als je echt wat meer woorden nodig hebt, dan is 300 woorden het maximum. Alle reacties worden gemodereerd. Het kan daarom even duren voordat je reactie zichtbaar is. Wil je een link opnemen in je reactie, vergeet dan niet er https:// voor te zetten.