EM: natuurlijk alternatief voor chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest

Micro-organismen die een handje helpen bij het tuinonderhoud, bij de schoonmaak in huis en bij het op peil houden van je afweersysteem. Het is een aansprekende manier van werken met, in plaats van tegen de natuur.
De Japanse wetenschapper Teruo Higa stelde 30 jaar geleden een mix samen van enkele tientallen van dergelijke ‘positief meewerkende’ micro-organismen. Hij noemde dit mengsel EM (de afkorting van Effectieve Micro-organismen). Inmiddels wordt EM op grote schaal toegepast, onder meer in de biologisch dynamische landbouw.

Teruo Higa hielp als scholier mee op het land zijn grootvader die boer was. Zo leerde hij de natuur te observeren en werd de kiem gelegd voor zijn beslissing om een universitaire studie tropische tuinbouw te gaan volgen.

Zijn doel daarbij was uit te zoeken hoe er met minder of helemaal geen chemische bestrijdingsmiddelen gewerkt kan worden. Het antwoord op deze vraag zocht hij in het microscopisch kleine leven in de grond.

Zijn grootste wetenschappelijke bijdrage was dat hij aantoonde dat anaerobe – zonder zuurstof levende – en aerobe – van zuurstof levende – organismen met elkaar in symbiose kunnen leven. Tot dan toe ging de biologische wetenschap er van uit dat die types elkaar uitsluiten.

Ook kwam hij tot de ontdekking dat kleine verschuivingen in de mix van micro-organismen zeer grote gevolgen kunnen hebben. Dit komt omdat 90% van de micro-organismen neutraal is. Als iets meer dan 5% positief of regeneratief is, dan trekt dat de groep van 90 % met zich mee, wat zorgt voor leven, gezondheid, groei en vitaliteit. Als iets meer dan 5% negatief of degeneratief is, dan zorgt dat voor verval, bederf, ziekte en dood.

Die neutrale micro-organismen hebben dus een cruciale rol. Zij voegen zich namelijk naar de sterkst aanwezige andere groep.

Door de snelle aftakeling van het milieu in de afgelopen vijftig jaar, onder andere door zware metalen en chemische bestrijdingsmiddelen, hebben de negatieve micro-organismen de overhand gekregen en daarbij de hulp gekregen van de neutrale groep.

Vijf hoofdgroepen

Er zijn honderdduizenden en waarschijnlijk zelfs miljoenen soorten micro-organismen. Verreweg de meeste zijn nog niet geïdentificeerd. In één kubieke centimeter grond kunnen er meer dan een miljard voorkomen.

Professor Higa heeft uit ongeveer tweeduizend verschillende soorten micro-organismen een groep van ruim tachtig positieve organismen samengesteld die hij in een milieu kon cultiveren dat stabiel bleef. Hij noemde deze groep ‘Effectieve Micro-organismen’ en daarmee was EM een feit.

Veel soorten in deze door Higa samengestelde groep worden al eeuwenlang bij de productie van levensmiddelen gebruikt, namelijk in het geval van wijn, bier, brood, zuurkool en yoghurt.

De vijf belangrijkste groepen van micro-organismen in EM zijn:

                    Fotosynthetiserende bacteriën

Dit zijn onafhankelijke micro-organismen die zichzelf in stand houden. Ze bouwen nuttige substanties op uit afschei­dingsproducten van wortels, organisch materiaal en/of schadelijke gassen (waterstofsulfide) doordat ze zonlicht en de bodemwarmte als energiebron gebruiken. De substanties die ze produceren, bevatten aminozuren, nucleïnezuren en biologisch actieve stoffen. Ze synthetiseren glucose, dat bijvoorbeeld de plantengroei ondersteunt maar ook de werking van Actinomyceten versterkt. Fotosynthetiserende bacteriën ondersteunen de activiteit van andere micro-organismen. Anderzijds benutten ze stoffen die andere micro-organismen produceren.
                    Actinomyceten

Dit zijn organismen, waarvan de structuur het midden houdt tussen die van bacteriën en schimmels. Zij produceren probiotica uit aminozuren die door fotosynthetiserende bacteriën en organisch materiaal worden afgeschei­den. Deze antimicrobiële stoffen onderdrukken schadelijke schimmels en bacteriën. Ze versnellen de stikstofbinding van de Azotobacter (stikstofbacteriën). Ze zitten in de knolletjes op de wortels van planten die stikstof opnemen (leguminosen) zoals klaver en erwten.

                    Melkzuurbacteriën

Deze produceren melkzuur uit suikers en andere koolhy­draten die onder andere door fotosynthetiserende bacteriën worden aangemaakt. Voedingsmiddelen en dranken, zoals yoghurt en in melkzuur ingemaakte groenten, worden allang met melkzuurbacteriën geproduceerd. Melkzuur werkt als een sterke sterilisator. Het onderdrukt schadelijke micro-organismen en bevordert een snelle ontbinding van organisch materiaal.

                    Gisten

Deze leven van suikers en synthetiseren antimicrobiële en nuttige probiotica uit aminozuren die onder andere door fotosynthetiserende bac­teriën worden afgescheiden. Ze produceren hormonen en enzymen die bijvoorbeeld de celdeling activeren. De afgescheiden stoffen zijn nuttige substraten voor actieve micro-organismen als melkzuurbacteriën en Actinomyceten.

                    Fermenterende schimmelsoorten,

zoals Aspergillus en Penicillium of penseelschimmel. Zij zorgen ervoor dat organisch materiaal snel uiteenvalt, waarbij alcoholen, esters en antimicrobiële stoffen ontstaan. Ze onderdruk­ken geuren en voorkomen dat schadelijke insecten en ongedierte optreden.

Toepassingsmogelijkheden

Zonder voedsel geen leven; daarmee is de landbouw de basis van ons leven. Dit geldt zowel voor industriële landen als voor ontwikkelings­landen.

In de 20ste eeuw was het geen vraag of dit met behulp van kunstmest en landbouwchemie wel mogelijk zou zijn. Het vertrouwen daarin was heel groot. Maar al vanaf 1962, het jaar waarin Rachel Carson haar boek Silent Spring publiceerde (in het Nederlands verschenen als Dode Lente) zijn de gevaren van een onge­controleerd gebruik van pesticiden in de landbouw bekend. De jaren daarna kwam langzaam, maar gestaag een wereldwijde milieubewe­ging op, waartoe ook een groeiende biologische landbouwsector behoort.

Het is voldoende bekend dat de conventionele methoden van de biologische landbouw altijd geringere opbrengsten opleveren. De oogsten zijn weliswaar op geen enkele manier belast en ook rij­ker aan voedingstoffen dan de conventionele agrarische producten, maar de biologische landbouw zou tegenwoordig niet in staat zijn de problemen rond de voedselvoorziening van een snel groeiende wereldbevolking op te lossen.

Met de komst van de EM-technologie verandert dit radicaal. Door de toepassing van EM raakt de conventionele landbouw die geheel steunt op het gebruik van minerale kunstmest en landbouwchemicaliën op middellange ter­mijn achterhaald. Hoewel het voor velen ongeloofwaardig mag klin­ken garandeert de integratie van EM-technologie in de landbouw even grote en onder bepaalde voorwaarden zelfs grotere opbrengsten dan in de conventioneel beoefende landbouw.

Daarbij is de kwali­teit van het product aanzienlijk beter en bevat het geen residuen van landbouwchemicaliën. Bovendien bezit EM het vermogen chemische vervuiling in de grond onschadelijk te maken. De hoge graad van antioxidatie in zulke grond functioneert tevens als filter voor het ver­vuilde regenwater zodat ook het grondwater verbetert.

Veel substanties worden gif­tig wanneer ze oxideren. Doordat EM ze in de grond weer in hun oorspronkelijke staat terugbrengt, worden ze ongevaarlijk gemaakt. Bij dit proces van oxidatiereductie ontstaan tegelijkertijd stofwisselingsproducten en antioxidanten die voor de voeding van planten belangrijk zijn, zoals aminozuren, polysachariden en vitami­nen.

Successen

Professor Higa boekte met EM al snel spectaculaire successen in de landbouw, bijvoorbeeld bij Japans belangrijkste agrarische product: rijst. Bedraagt de opbrengst in de conventionele landbouw gemiddeld tot 5,4 ton per hectare, met EM groeide de oogst naar meer dan 8,4 ton per hectare. Bij experimenten die door zijn werkgroep werden uitgevoerd, slaagden deze er zelfs in meer dan 16 ton per hectare te pro­duceren.

Uit alle sectoren van de agrarische productie bericht Higa over soortgelijke successen. Bovendien is ook de kwaliteit van het product voortreffelijk en bouwen de planten een grotere weerstand op tegen ziekten en schadelijke stoffen.

In tegenstelling tot de meeste andere biologische productiemetho­den speelt bij EM het weren van zuurstof een belangrijke rol. EM-1, de oeroplossing, moet luchtdicht worden bewaard, anders bederft het snel. Als de micro-organismen op het land worden gesproeid, moet dit vlak voordat het gaat regenen gebeuren, opdat ze niet te lang aan de lucht en direct zonlicht zijn blootgesteld. De belangrijke, synerge­tische werking van de microben vindt onder het oppervlak plaats.

Dit feit en andere inzichten uit zijn onderzoeken bracht Higa al vroeg op het idee organisch materiaal met EM te laten gisten en fer­menteren om het te kunnen conserveren. De micro-organismen doen precies dat wat ze ook in de aarde doen: ze beginnen het materiaal aan te tasten en produceren daarbij de al genoemde antioxidanten en stofwisselingsproducten, zoals vitamines, polysachariden, enzovoort.

Dit proces vervangt de productie van compost volledig, stelde Higa tot zijn grote vreugde vast. In zijn jeugd moest hij op de boerderij van zijn grootva­der namelijk compost maken, zwaar en vervelend werk waar hij een hekel aan had. Het is inderdaad frappant te zien dat elk organisch materiaal dat een tot twee weken met EM gefermenteerd is en daarna in de aarde wordt gebracht in slechts zes tot acht weken in perfecte zwarte humus verandert.

Met deze methode kan ook dierlijk afval met succes worden gefer­menteerd. In Europa gaat het dan in de eerste plaats om de behan­deling van drijfmest die op die manier niet alleen in hoogwaardige mest wordt veranderd, maar ook haar erge stank verliest wanneer de Effectieve Micro-organismen een rol gaan spelen. Op dezelfde manier wordt met EM ingekuild voer heel goed gefermenteerd. Zo komt EM via het voer in de spijsverteringsorganen van de dieren wat tot een betere vertering van het voer, gezondere dieren en een grotere vruchtbaarheid leidt.

Interessant voor boer en consument is het feit dat niet alleen fruit en groenten die met EM zijn geteeld beter houd­baar zijn, maar dat dit ook met vlees het geval is.

Bij het verbouwen van groenten kan men waarnemen dat bij de toepassing van EM alle planten en vruchten ongeveer even groot worden. De akkers zien er allemaal zeer gezond en eender uit. De reden ligt in de harmonie van de magnetische resonantiegolven die van EM uitgaan.

Magnetische resonantie en oxidatie

De in EM naast elkaar bestaande en van elkaar profiterende micro-organismen bezitten niet alleen het gemeenschappelijke, ver­bazingwekkende vermogen oxidatie te verhinderen, te reduceren en zelfs ongedaan te maken. Ze hebben ook een bijzonder gunstige mag­netische resonantie die in staat is vitale processen te ondersteunen en negatieve om te keren.

Wat moeten we ons hierbij voorstellen?

Elk atoom bestaat uit een kern met daaromheen elektronen. Deze veroorzaken een trilling met een bepaalde frequentie, dus een golflengte. Op die manier creëert alle materie een eigen frequentie­patroon. Zoals elke toon een andere trilling heeft en daarom ook verschillend klinkt, trilt elke vorm van materie op zijn eigen wijze. Een vioolsnaar, een trommelvel, een stuk hout of metaal waarop wordt geslagen — elke keer ontstaat een eigen, steeds andere trilling in de lucht, die door ons oor wordt gehoord.

Gelukkig kunnen we niet elke trilling horen, want alles, zelfs levenloze materie, trilt. Wanneer twee identieke trillingen met dezelfde frequentie, die elk van een andere bron afkomstig zijn, op elkaar botsen spreken we van resonantie (Lat. ‘re-sonare’ = weer-klinken); treffen ze op mag­netisme, dan ontstaat magnetische resonantie.

Elke frequentie heeft haar eigen informatiegehalte. Elke levensinformatie en elke vorm van materie heeft haar eigen magnetische resonantie. We kunnen daarbij onderscheid maken in trillingen die gunstig zijn moor de mens en trillingen die de mens schaden.

EM bezit een gunstige trilling, die de levenskrachten bevordert en die positieve invloed heeft op de gehele, levende wereld. Deze trilling zit ook in EM-X en in EM-keramiek en kan daardoor op veel ter­reinen worden toegepast. Van waterzuivering en landbouw tot en met industriële toepassingen.

Water, zegt Higa, is het medium waarlangs levensinformatie wordt doorgegeven. Elke watermolecuul is bipolair: hij heeft in zich een positieve en een negatieve pool en functioneert net als een magneti­sche geluidsband. Elke levensinformatie wordt in de watermolecu­len magnetisch opgetekend.

Magnetische resonantie wordt het meest effectief uitgezonden wanneer de substantie waarvan ze uitgaat zich in een zuivere toestand bevindt. Water absorbeert magnetische reso­nantie van de substanties waarmee het in aanraking komt en draagt deze weer over op andere substanties.

Het kan echter gebeuren dat de resonantie niet exact wordt overgedragen, omdat er iets is dat het overdragen in de weg staat. De substantie zelf kan een goede overdracht belem­meren, ofwel het medium dat voor de overdracht zorgt, het water zelf dus, is verontreinigd.

Radioactiviteit is een klassiek voorbeeld van straling die een goede infor­matieoverdracht belemmert. Wanneer de atomaire structuur van een substantie kunstmatig wordt vernietigd, wat bij kernsplitsing gebeurt, is haar magnetische resonantie vervormd. Door substanties die in deze toestand verkeren worden grote hoeveelheden geactiveerde zuur­stof, dat wil zeggen vrije radicalen, vrijgemaakt. Deze bezitten eigen­schappen die lijken op ultraviolette straling. Vrije radicalen zijn op zich absoluut noodzakelijk voor alles wat leeft, maar als ze in zeer grote hoeveelheden voorkomen kunnen ze allerlei ziekten veroorza­ken.

De meest voorkomende belemmering voor normale magneti­sche resonantie in de materie is oxidatie. Wanneer een stof in zuiver geoxideerde substanties uit elkaar valt, heeft hij zijn oorspronkelijke resonantie verloren. Als we de essentiële eigenschappen van levende organismen en materie willen behouden, moeten we dus hun vermo­gen om oxidatie tegen te gaan versterken en vervolmaken.

Hoe meer EM-keramiek wordt gebruikt, des te groter is ook de daarin opgeslagen hoeveelheid antioxidanten en bijgevolg de kracht van de magnetische resonantiegolven. Bij een bepaald niveau leidt dit tot drastische verbeteringen in de omgeving. Op akkers treedt een gelijkmatig groeiproces op, fruitbomen dragen tot bovenin de kruin vruchten van gelijke kleur en grootte — het is het gevolg van de har­monie van resonantiegolven. Als niet alle vruchten tijdens de groei even goed gedijen is dat terug te voeren op asynchrone trillingen. Daarom moet EM zo lang worden gebruikt totdat de trillingen syn­chroon zijn.

EM in soorten

Om te beginnen is er EM-1. De wordt de moedercultuur genoemd zoals professor Higa die heeft samengesteld. Hieruit worden alle andere toepassingen gemaakt. EM-1 wordt in Nederland geproduceerd door het bedrijf Agriton in Noordwolde.

EM-1 is inactief, wordt luchtdicht verpakt zodat de aerobe bacteriën niet actief worden. EM-1 wordt geactiveerd in een cultivator. Een luchtdicht af te sluiten vat met daarin een deel rietsuikermelasse (voedsel) en een deel EM-1 aangevuld met water. Door middel van een verwarmingselement wordt de temperatuur tussen de 25 en 37 graden gehouden om de cultuur zo goed mogelijk tot ontwikkeling te laten komen. Dit fermentatieproces duurt 7 tot 10 dagen en dan heb je EM-A(ctief).

EM-A (of Microferm zoals Agriton het verkoopt) is de geconcentreerde vorm die in een verhouding van 1 op 100 verdund wordt met water en in die verhouding kan het worden gebruikt voor bodem, vijver, dierverzorging en mestbehandeling.

Wipe & Clean is een huishoudelijk product voor onder meer het reinigen en ontgeuren van sanitair en interieur, voor het wassen van kleding en het laten glanzen van de vaat. Het wordt met een andere melasse gefermenteerd zodat het een aangenamere geur heeft.

EM-keramiek is een samenstelling van EM-1 en klei. Het is vooral goed voor bodem, water en bouwmaterialen. Het is er in pijpjes, in poeder en in andere vormen.

EM-5 is EM-A met een sterk verlaagde pH. Hiermee kunnen ziekten en plagen in planten en gewassen worden voorkomen of voor een deel genezen. De meeste ‘schadelijke’ insecten in de tuin zijn niet blij met zo’n lage pH waarde.`Ze worden dus niet gedood maar verjaagd.

EM-X is een maandenlang gefermenteerd extract met onder andere nigari, gisten, melasse en koraalkalk. Het is de productvorm voor de inwendige mens.

Bokashi starter bestaat uit tarwezemelen die met EM zijn geactiveerd om groente- en tuinafval in een luchtdichte omgeving te laten fermenteren. Dit kan na enkele weken worden toegevoegd in de grond waar het binnen zes tot acht weken wordt omgezet tot zwarte humus.

Er zijn nog legio andere producten ontwikkeld zoals electrosmog stickers die je op elektrische apparaten plakt om straling te verminderen. EM wordt eveneens gebruikt in een cosmeticalijn. Verder zijn er aardingsprodukten en worden er nog steeds nieuwe toepassingen ontdekt waarbij EM een goede natuurlijke vervanger is van chemische producten.

EM kan water zijn oerkracht teruggeven

EM kan ook een grote rol spelen bij het zuiveren van water. Omdat er zoveel antioxidanten inzitten kan EM veel schadelijks stoffen neutraliseren. Door deze werking kan ook de geheugenfunctie van water worden hersteld. Verontreinigd water heeft een aangetaste geheugenfunctie en EM kan hier weer balans in brengen.

Water bepaalt en bevordert leven in al zijn veelzijdige en eindeloze vormen. Zowel eencellige organismen als de hogere levende organis­men zijn alle op water aangewezen. Zonder water zou elke vorm van leven op onze planeet ophouden te bestaan.

De laatste jaren hebben twee publicaties de aandacht van veel mensen gevestigd op de toestand en kwaliteit van water. De Duitse biofysicus Peter Ferreira heeft met zijn boek Wasser & Salz, Urquell des Lebens bij velen duidelijk een gevoelige snaar geraakt. Bovendien zijn in het Duitse taalgebied duizenden exemplaren van zijn inspi­rerende lezingen in omloop. Grote groepen onder de bevolking zijn gegrepen door dit thema.
In zijn boek vat Ferreira op een zeer begrijpelijke manier de ver­schillende kenmerken van water samen en gaat hij in op de beteke­nis van water voor het leven op aarde. Hij maakt duidelijk dat er een verschil is tussen goed en minderwaardig water en benadrukt vooral de betekenis ervan voor het menselijke lichaam. Vanwege zijn kristallijne structuur noemt hij water een vloeibaar kristal.

Het feit dat water in staat is informatie op te slaan is door Masaru Emoto in zijn publicaties met foto’s van zeer verschillende waterkristallen zichtbaar gemaakt (zie De boodschap van het water, en Water weet het antwoord). Deze Japanse wetenschapper heeft twaalf jaar lang onderzocht hoe het geheugen van water en zijn opgeslagen informatie zichtbaar gemaakt zouden kunnen worden.

Hij heeft drie jaar lang tienduizenden foto’s van waterkristallen gemaakt en beoor­deeld. Het bleek dat met een gekoelde microscoop de kristallijne vor­men van water bij min vijf graden Celsius het best kunnen worden uitgebeeld. Bij goed water is het kristal op een zeshoek opgebouwd, net als bij sneeuwvlokken. Rond deze zeshoek zijn kristallijne ver­sieringen gegroepeerd. Deze opbouw, maar ook de kleur van het kristal en zijn centrum geven uitsluitsel over de in het water opgeslagen informatie die vervolgens kan worden geïnterpreteerd.

Water bepaalt en bevordert leven in al zijn veelzijdige en eindeloze vormen. Zowel eencellige organismen als de hogere levende organis­men zijn alle op water aangewezen. Zonder water zou elke vorm van leven op onze planeet ophouden te bestaan.

De laatste jaren hebben twee publicaties de aandacht van veel mensen gevestigd op de toestand en kwaliteit van water. De Duitse biofysicus Peter Ferreira heeft met zijn boek Wasser & Salz, Urquell des Lebens bij velen duidelijk een gevoelige snaar geraakt. Bovendien zijn in het Duitse taalgebied duizenden exemplaren van zijn inspi­rerende lezingen in omloop. Grote groepen onder de bevolking zijn gegrepen door dit thema.
In zijn boek vat Ferreira op een zeer begrijpelijke manier de ver­schillende kenmerken van water samen en gaat hij in op de beteke­nis van water voor het leven op aarde. Hij maakt duidelijk dat er een verschil is tussen goed en minderwaardig water en benadrukt vooral de betekenis ervan voor het menselijke lichaam. Vanwege zijn kristallijne structuur noemt hij water een vloeibaar kristal.

Het feit dat water in staat is informatie op te slaan is door Masaru Emoto in zijn publicaties met foto’s van zeer verschillende waterkristallen zichtbaar gemaakt (zie De boodschap van het water, en Water weet het antwoord). Deze Japanse wetenschapper heeft twaalf jaar lang onderzocht hoe het geheugen van water en zijn opgeslagen informatie zichtbaar gemaakt zouden kunnen worden.

Kristallen zijn vaste substanties waarvan de atomen en moleculen volgens een vast patroon zijn geordend. Weliswaar hebben alle sneeuwkristallen dezelfde basisstructuur (de zeshoek), maar toch bestaan er geen twee monsters die identiek zijn, hoeveel monsters van hetzelfde water er ook worden bevroren. In alle monsters blijken echter in de struc­tuur van het kristalrooster vergelijkbare overeenkomsten en tenden­sen op te treden. Misvormde en aangetaste zeshoekige kristallen zijn – vergeleken met de mooie, regelmatige vormen van een gaaf waterkris­tal – geen goed teken.

Ook professor Higa schenkt veel aandacht aan deze visie op de betekenis van water. Hij wijst er op dat water een belangrijke functie vervult: het vormt een verbinding tussen levende organische substan­tie en anorganische materie.

Een watermolecuul heeft een negatieve en een positieve pool met bijzondere magnetische en elektrische functies. Dit betekent het volgende: water heeft een extreem sterk magnetisch resonerend ver­mogen. Higa beschrijft uitvoerig het verschijnsel van de informatie­overdracht, een proces waarbij regenwater op zijn weg tot in de aarde de eigenschappen opneemt van de geactiveerde substanties waarmee het in contact komt en die eigenschappen daarna weer op andere substanties overdraagt.

De informatie in dit artikel is gebaseerd op het boek EM in de praktijk van Frans-Peter Mau.
Het verscheen in 2007 bij Uitgeverij Jan van Arkel.